Dlaczego dzieci boją się szkoły?
Młodsze dzieci, które dopiero rozpoczynają szkolną przygodę, często boją się nowego otoczenia i tego, co nieznane. Nie wiedzą do końca, co je czeka, lub wyobrażają sobie, że spotka je tam coś złego. Z kolei u starych uczniów powrót do szkoły może powodować obawy przed zwiększoną ilością obowiązków, zmianą nauczycieli lub pojawieniem się nowych uczniów w klasie. Jeśli w poprzednich latach dziecko doświadczało w szkole przykrych sytuacji, może denerwować się na samą myśl o powrocie, bo boi się, że wszystko się powtórzy. Dodatkowo pojawia się lęk przed porażką, że nie poradzi sobie z nowym materiałem, oraz ogólna niechęć do codziennego, wczesnego wstawania.
Czy moje dziecko boi się szkoły?
Niestety nie można oczekiwać, że dziecko samo przyjdzie i powie wprost o swoich lękach. Dzieci bardzo często mówią, że wszystko jest w porządku, a jedynym sygnałem, że coś się dzieje są zmiany w zachowaniu. Mogą pojawić się objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha i głowy, biegunki, trudności z zasypianiem czy brak apetytu, a nawet wymioty. Dziecko może się zamknąć w sobie, być bardziej milczące lub stać się bardziej płaczliwe. Rodzice zazwyczaj szybko zauważają takie sygnały – ważne, by potraktować je poważnie i nie ignorować.
Jak pomóc dziecku przezwyciężyć lęk
Rozmowa to jedno z najsilniejszych narzędzi, jakie mamy. Jednak warto powstrzymać się od zalewania dziecka potokiem słów. Chodzi raczej o to, by poczuło wsparcie i miało przestrzeń do wyrażenia swoich obaw. Nie bagatelizuj dziecięcych lęków. Gdy usłyszysz, że maluch boi się np. szkolnych schodów, po których starsze dzieci biegają szybko, zamiast powiedzieć: „nie przesadzaj”, zapytaj: „co możemy zrobić, żebyś czuł się bezpieczniej?”. Można zaproponować, by chodziło tylko przy poręczy lub poczekało, aż starsi uczniowie przejdą.
U dzieci w młodszych klasach doskonale sprawdza się opracowanie planu poranka i wyjścia do szkoły. Dziecko czuje się bezpieczniej, gdy każdy dzień jest przewidywalny, a poszczególne czynności mają stałe miejsce i czas. To pomaga zbudować poczucie kontroli nad sytuacją. Ważne jest również, by nazwać istniejące lęki i je oswoić. Opisanie strachu, narysowanie sytuacji, która budzi niepokój, oraz przeanalizowanie możliwych scenariuszy często pozwala nabrać dystansu – a strach, jak to zazwyczaj bywa, miał tylko wielkie oczy.
Jeśli jednak mijają tygodnie, a dziecko nadal odczuwa lęk przed szkołą, warto porozmawiać z wychowawcą lub szkolnym psychologiem. W rzeczywistości wiele dzieci boi się szkoły w pierwszych dniach. Doświadczeni pedagodzy doskonale wiedzą, jak odpowiednio wesprzeć zarówno dziecko, jak i rodzica.
Gdy nastolatek boi się szkoły
Gdy lęk przed szkołą występuje u starszego dziecka, może za tym stać coś więcej niż strach przed nowym miejscem. Nastolatki w okresie dojrzewania często silnie obawiają się oceniania, porażki czy presji rówieśniczej. Jeśli w poprzednich latach młody człowiek spotkał się z hejtem lub odrzuceniem, powrót do szkoły we wrześniu może budzić w nim silny lęk. Bywa, że nastolatek nie potrafi samodzielnie nazwać swoich obaw i – podobnie jak u młodszych dzieci – rodzice zauważą tylko zmiany w zachowaniu. Ponieważ zachowania nastolatków bywają z natury trudniejsze do odczytania, wychwycenie drobnych sygnałów może być wyzwaniem.
Niekiedy nie ma jednej konkretnej przyczyny odczuwania lęku. Zdarza się, że sama atmosfera w klasie jest tak napięta, że dziecko czuje się przytłoczone emocjonalnie i zmęczone byciem wśród rówieśników. Wówczas dobrym pomysłem jest kontakt z wychowawcą i szkolnym psychologiem, by lepiej poznać sytuację klasową i możliwie najlepiej wesprzeć dziecko w szkolnej codzienności.
Jak nie pogorszyć sytuacji?
Lęk to temat bardzo delikatny. W rozmowach z dzieckiem warto je zapewniać, że każdy czegoś się boi, jest to normalne i ludzkie. Nigdy nie porównuj dziecka do innych, mówiąc np. „inne dzieci nie płaczą”. Dziecko doskonale to widzi i z pewnością już czuje się wystarczająco źle. Zamiast tego skup się na wzmacnianiu jego poczucia bezpieczeństwa.
Dając wsparcie i akceptację, z czasem zaczniesz zauważać pozytywne zmiany. Jednak jeśli one nie następują, warto zasięgnąć porady specjalisty. Niekiedy wystarczy kilka spotkań z psychologiem, który spojrzy na sytuację świeżym okiem i podpowie kilka prostych rozwiązań, które szybko przyniosą pozytywne zmiany.
Szkoła to ważny element życia każdego młodego człowieka. Nic dziwnego, że niektóre dzieci reagują na nią lękiem. Jednak wsparcie i spokój rodziców, rozmowa i uważność na emocje dziecka mogą zdziałać bardzo wiele. A gdy to nie wystarczy, nie bójcie się sięgnąć po specjalistyczną pomoc.
