Właśnie dlatego dziecko w tym wieku może się uczyć, bawić i wykonywać codzienne czynności.
Niestety, pomimo prawidłowego rozwoju umysłowego u niektórych dzieci pojawiają się problemy z dłuższą koncentracją uwagi. Z reguły zdarza się to dzieciom bardzo energicznym i impulsywnym. Takie dzieci nie reagują na polecenia i mają wyraźny kłopot ze skupieniem uwagi tylko na jednym zadaniu.
Nie trzeba się tym przerażać! Kłopoty z koncentracją u dzieci są swoistym znakiem czasu, współczesnością, w której wszyscy jesteśmy zewsząd atakowani przez bardzo liczne bodźce. Tablety, smartfony, telewizory wielkie na całą ścianę i inna elektronika, która na co dzień nam pomaga, albo tylko się nam wydaje, że pomaga. Przebodźcowanie dokucza dorosłym, stąd powszechnie spotykana nerwowość i kłopoty ze snem. Jak z tym jest u dzieci w wieku przedszkolnym? Mówiąc krótko jeszcze gorzej, bo urządzenia elektroniczne rozpraszają dziecko, dekoncentrują go i męczą.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że koncentrację można ćwiczyć. Podpowiemy parę skutecznych na to sposobów. Każdy rodzic może przyczynić się do poprawy zdolności koncentrowania się swojego dziecka, poprzez wdrażanie odpowiednich ćwiczeń. Trzeba jednak pamiętać, że zmiany te wymagają czasu, więc potrzebna jest cierpliwość i zaangażowanie.
Koncentracja uwagi u przedszkolaków – skąd się biorą problemy?
Trudności z koncentracją u dzieci zaczynają być widoczne szczególnie w chwili rozpoczęcia nauki szkolnej. Problemy z koncentracją utrudniają dziecku proces uczenia się, co w konsekwencji zaburza jego prawidłowy rozwój umysłowy. Daje się wtedy zaobserwować kłopot ze skupieniem się na wykonaniu konkretnego zadania.
W świecie, w którym jest zbyt wiele bodźców, przedszkolak u progu nauki szkolnej często nie jest w stanie się skupić na wykonaniu konkretnego zadania. Trudności z koncentracją u takiego dziecka mogą przybierać różną formę:
- wolne tempo pracy lub robienie przerw w trakcie wykonywania zadania;
- widoczny brak uwagi - dziecko pracuje zbyt szybko i niedokładnie, co generuje błędy;
- rozkojarzenie, które objawia się odbieganiem od tematu, częstymi stanami zamyślenia;
- zniechęcenie, czego skutkiem jest szybkie znudzenie, zmęczenie i zniechęcenie.
Dlaczego tak się dzieje?
Zdarzają się różne przyczyny kłopotów z koncentracją. Zanim wdroży się ćwiczenia na koncentrację, trzeba najpierw określić, z czym się ma do czynienia u konkretnego dziecka. Do najważniejszych przyczyn zaburzeń koncentracji u dziecka należą:
- zła sytuacja w rodzinie;
- słaba motywacja, która często jest skutkiem poniesionych wcześniej porażek;
- określone ograniczenia intelektualne;
- ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej;
- zbyt niski poziom magnezu.
Co pomaga, a co utrudnia koncentrację?
Koncentracja uwagi jest podatna na różne zakłócenia, które nazywane są dystraktorami koncentracji. Dorośli często, zupełnie nieświadomie z resztą utrudniają dzieciom zdolność koncentracji przez tzw. przestymulowanie. Co to jest takiego? Zbyt dużo zabawek, zbyt dużo docierających dźwięków; zbyt dużo obrazów, zbyt dużo innych impulsów. Z tak wieloma bodźcami mózg małego dziecka nie jest w stanie się uporać.
Z tej przyczyny, by zapewnić dzieciom odpowiednie warunki do rozwoju koncentracji uwagi, dobrze jest znacząco i konsekwentnie ograniczać ilość bodźców: Zabawy rozwijające koncentrację u przyszłego ucznia powinny być przede wszystkim angażujące i dostosowane do wieku dziecka. Dobrym pomysłem są zabawy edukacyjne i gry logiczne.
Uwaga!
By dziecko mogło ćwiczyć koncentrację uwagi, potrzebuje spokoju, ciszy, ograniczonego kontaktu z elektroniką i efektywnego wypoczynku po zabawie. Z powodu przestymulowania (przebodźcowania), układ nerwowy dziecka zbyt szybko się męczy. Kolorowe i głośne zabawki często, wbrew obietnicom producentów, są tylko z nazwy „edukacyjne”! Nie służą rozwojowi koncentracji uwagi u małych dzieci. Obcując z takimi zabawkami, dziecko nie jest w stanie się obronić przed nadmiarem bodźców, niektóre z nich mogą być dla niego zbyt mocne, inne zbyt słabe, a jeszcze inne po prostu zbędne!
Przykłady zabaw edukacyjnych
- Kuchenny plac zabaw - dzieci uwielbiają bawić się w kuchni i dlatego warto zagospodarować specjalne miejsce w kuchni „kuchenny plac zabaw”. Można tam umieścić cedzaki, łyżki, drewniane noże, garnki, patelnie i inne przedmioty, którymi dziecko będzie mogło się bezpiecznie bawić. Kuchenne eksperymenty są wciągające i przez to intensywnie stymulują u dziecka umiejętność koncentrowania się na poznawaniu różnych faktur, kształtów, temperatur (stymulacja zmysłu dotyku, wzroku, słuchu);
- Joga dla przedszkolaka – zarówno joga, jak i inne ćwiczenia fizyczne wpływają bardzo pozytywnie nie tylko na koncentrację uwagi, ale także na koordynację ruchową i świadomość własnego ciała u dziecka. Ćwiczenie jogi wymaga skupienia i precyzji ruchów, z tym że nie powinno się od razu zaczynać od skomplikowanych figur i trudnych ćwiczeń. Dobrze jest połączyć te ćwiczenia z naśladowaniem zwierząt. Zwierzęca joga z przedszkolakiem jest świetnym pomysłem, a dobra zabawa i mnóstwo śmiechu są gwarantowane;
- Wspólne rysowanie i malowanie, także rysowanie oburącz – to jest zdecydowanie najprostsza i powszechnie dostępna zabawa, która nie tylko rozwija, ale daje też możliwość twórczej i emocjonalnej ekspresji. Rysowanie oburącz - to bardzo angażujące i skuteczne ćwiczenie na koncentrację, gdyż rysowanie obiema rękami pobudza współpracę dwóch półkul mózgu (wydrukuj połowę rysunku – jedną ręką kreśl razem z dzieckiem po śladzie, a jednocześnie drugą ręką należy wspólnie starać się narysować lustrzane odbicie obrazka);
- Układanie z dzieckiem budowli z różnych klocków – to nie tylko ćwiczenie koncentracji uwagi, ale także świetny rozwój koordynacji ruchów. Aktywności klockowe nie dość, że są bardzo lubiane zarówno przez dzieci, jak i przez ich rodziców, to dają jeszcze wiele możliwości zabawy: nie ograniczając, pobudzając wyobraźnię i kreatywność przedszkolaków, rozwijając zdolności manualne, tak bardzo przydatne później w szkole;
- Wspólne czytanie – w jego trakcie dobrze jest, aby dziecko śledziło palcem poszczególne linijki i pokazywało w jakim miejscu aktualnie się jest;
- Puzzle, krzyżówki, łamigłówki – bardzo skuteczne zabawy edukacyjne na koncentrację uwagi u przedszkolaka, które wszechstronnie rozwijają. pobudzając myślenie i wyobraźnię. Jednocześnie tego typu zabawy wzbogacają słownictwo i istotnie poprawiają koordynację wzrokowo-ruchową;
- Gra Memory – nie tylko dobry pomysł na ćwiczenie pamięci dla dzieci, ale także świetny sposób na spędzanie wolnego czasu z całą rodziną. Gra polega na zapamiętywaniu pary odwróconych obrazków. Wygrywa ten, kto zbierze najwięcej zapamiętanych par. Memory jest doskonałym treningiem koncentracji i pamięci przedszkolaka;
- Wyraz na ostatnią literę poprzedniego – podaj dziecku wyraz i niech ono wymyśli kolejny wyraz, zaczynający się od ostatniej litery „twojego” wyrazu. Jest to wyśmienite ćwiczenie pamięci, a oprócz tego stymuluje sprawność językową, kształcąc jednocześnie dziecięcą wyobraźnię.
Pamiętaj!
Wdrażając dziecku w wieku przedszkolnym ćwiczenia na koncentrację uwagi, poprzez zabawy edukacyjne i gry logiczne, należy uruchomić swoją cierpliwość i konsekwencję. Trzeba stosować ustalone reguły i konsekwentnie ich przestrzegać. Dziecko potrzebuje jasnych wskazówek, musi wiedzieć, w jakim kierunku ma działać. Po co? Po to, by mogło samo znaleźć prawidłowe rozwiązania. Trzeba dziecku w tym towarzyszyć i wspierać go, wspomagając jednocześnie procesy poznawcze i trenując jego umysł, przygotowując go do coraz bardziej skomplikowanych zadań.
