W tym artykule wyjaśniamy, kiedy i jak bezpiecznie podać leki przeciwgorączkowe, czego unikać oraz kiedy niezwłocznie udać się do lekarza.
Kiedy gorączka powinna niepokoić?
Gorączka to nie choroba, a objaw – sygnał, że organizm zmaga się z infekcją. Uznaje się, że temperatura powyżej 38 °C to już gorączka. Stan podgorączkowy to temperatura w zakresie 37,1–37,9 °C. Najważniejsze są jednak nie tylko wskazania termometru, ale zachowanie dziecka. Jeśli dziecko, mimo podwyższonej temperatury, ma apetyt, bawi się i zachowuje normalnie, często wystarcza obserwacja, nawadnianie i odpoczynek.
Bez względu na wysokość gorączki zaniepokoić powinny objawy takie jak:
utrudniony oddech
sztywność karku
wysypka
senność, brak reakcji na bodźce
drgawki
temperatura utrzymująca się powyżej 3 dni
temperatura powyżej 39 °C
niechęć do przyjmowania płynów.
UWAGA: Wystąpienie gorączki u dziecka w pierwszych 3 miesiącach życia powinno być sygnałem alarmowym, wymagającym dalszej diagnostyki w trybie pilnym w warunkach szpitalnych.
Paracetamol czy ibuprofen na gorączkę dziecka – najnowsze zalecenia pediatrów
Paracetamol oraz ibuprofen są bezpiecznymi i skutecznymi lekami przeciwgorączkowymi dla dzieci. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (opublikowanych w Przeglądzie Pediatrycznym 4/2024) należy:
stosować tylko jeden z tych leków, nie podawać ich naprzemiennie, ponieważ może to doprowadzić do błędu w dawkowaniu, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych. Gdy jeden lek nie pomaga, a gorączka się utrzymuje, drugi można zastosować po konsultacji z lekarzem,
jeśli gorączce towarzyszy stan zapalny, lekiem pierwszego wyboru jest ibuprofen,
nie jest rekomendowane podawanie tych leków w formie czopków.
Paracetamol dla dziecka – lek pierwszego wyboru dla najmłodszych
Paracetamol niezmiennie jest lekiem rekomendowanym jako lek pierwszego wyboru u niemowląt i małych dzieci w pierwszym półroczu życia. To paracetamol jest najbezpieczniejszy w leczeniu gorączki u dzieci. Lek ten może być stosowany nawet u noworodków (zgodnie z zaleceniem lekarza). Jest łagodny dla żołądka oraz nie obciąża nerek, co jest bardzo ważne w przypadku leczenia małych dzieci.
Można go podawać w przypadku wystąpienia gorączki po podaniu szczepienia oraz podczas ospy.
Jak bezpiecznie podawać leki dziecku?
Podawanie dzieciom leków przeciw gorączce zawsze musi być wykonywane uważnie. Pomyłka w dawkowaniu może mieć niepożądane skutki – zwłaszcza u najmłodszych. Dlatego w najnowszych zaleceniach pediatrycznych podkreślono znaczenie precyzji i ostrożności.
Najważniejsze zasady podawania dzieciom leków przeciwgorączkowych to:
– Kieruj się masą ciała, nie wiekiem – to najczęstsza pomyłka przy dawkowaniu. Podawanie dziecku leku według wieku może spowodować podanie zbyt małej lub zbyt dużej dawki. Obecnie zalecenia są następujące:
Paracetamol: 10–15 mg/kg masy ciała, co 4–6 godzin (max 4 dawki na dobę)
Ibuprofen: 5–10 mg/kg masy ciała co 6–8 godzin (do 3 dawek na dobę)
– Lek podawaj doustnie (zawiesina lub syrop) – taka forma leku pozwala dokładnie odmierzyć dawkę.
– Czopki – według nowych wytycznych nie są polecane do powszechnego stosowania z powodu braku możliwości kontrolowania wchłoniętej dawki. Ta forma leków powinna być rezerwowa na ewentualność, np. silnych wymiotów.
– Nie łącz leków bez konsultacji z lekarzem – samodzielne podawanie naprzemienne paracetamolu i ibuprofenu niesie za sobą ryzyko przedawkowania. Gdy jeden lek nie działa, skonsultuj się z pediatrą.
– Bezwzględnie zawsze czytaj ulotkę leku – preparaty miewają różne stężenia substancji czynnej. Sprawdzaj dokładnie dawki danego leku przed podaniem.
Domowe sposoby obniżania temperatury – okiem ekspertów
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, opublikowanymi w Przeglądzie Pediatrycznym (nr 4/2024), leczenie gorączki u dzieci powinno skupiać się nie tyle na szybkim zbiciu temperatury, co na poprawie komfortu dziecka.
Eksperci zalecają, by u dzieci z podwyższoną temperaturą:
– zadbać o umiarkowaną temperaturę otoczenia,
– unikać przegrzewania,
– zapewnić odpowiednie nawodnienie.
Jednocześnie zdecydowanie odradzane są kąpiele chłodzące, niezależnie od wieku dziecka!
Rodzice powinni być edukowani w temacie prawidłowego postępowania w przypadku wystąpienia gorączki, a w domowej apteczce nie może zabraknąć leków przeciwgorączkowych z paracetamolem lub ibuprofenem (z instrukcją dawkowania).
