W tym ogromie macierzyńskiego szczęścia pojawia się czasem mały albo trochę większy problem, gdy maluchowi zaczyna coś dolegać i nie wiadomo jak maluchowi pomóc.
Można snuć setki opowieści, co zapewne mogliby czynić lekarze, gdyby nie obowiązywała ich tajemnica lekarska, opowieści o roztrzęsionych mamach, które z byle powodu biegną do lekarza. Oczywiście, że lepiej jest z byle błahostki do tego lekarza iść, niż zbagatelizować jakiekolwiek objawy poważniejszego schorzenia! To nie podlega żadnej dyskusji.
Nie mniej, jednak zanim wpadniemy w gigantyczne zdenerwowanie z powodu stanu zdrowia malucha, warto jest, racjonalnie pomyśleć i spróbować zakwalifikować objawy, które się zauważyło, do stosunkowo niegroźnych i łatwych do usunięcia dolegliwości, które towarzyszą prawie każdemu niemowlakowi.
Zdrowie małego człowieka zależy także od umiejętności jego mamy (taty, opiekunów) poradzenia sobie z drobnymi przypadłościami objawiającymi się najczęściej nieuzasadnionym płaczem malucha. Kolki, ulewania, czkawka, wysypki czy zaparcia są stosunkowo częstymi dolegliwościami wieku niemowlęcego. Spróbujemy udzielić kilku podpowiedzi, jak sobie można z tym wszystkim poradzić.
Uwaga!
Lepiej jest przesadzić z wizytą u lekarza, niż zbagatelizować pierwsze objawy poważniejszych schorzeń.
Kolka niemowlaka – czym jest, jakie są jej przyczyny i jak sobie z nią radzić?
Kolka niemowlęca jest stanem występującym u całkiem zdrowych niemowląt. Kolka objawia się powtarzającymi epizodami trudnego do opanowania płaczu malucha. Kolka pojawia się w pierwszych tygodniach życia dziecka, by samoistnie ustąpić ok. 3.;4. miesiąca jego życia.
Przyczyną kolki niemowlęcej u malucha jest najczęściej:
- Niedojrzałość układu pokarmowego;
- Połykanie zbyt dużej ilości powietrza w trakcie karmienia;
- Nietolerancje pokarmowe;
- Brak odbijania po karmienia;
- Przekarmianie;
- Zmiany w diecie matki mające wpływ na skład pokarmu.
Kolka niemowlęca nie jest najczęściej czymś niebezpiecznym dla malucha. Niestety, ze zrozumiałych względów kolka jest dolegliwością trudną dla malucha, i z uwagi na wywoływany przez nią trudny do opanowania płacz, szalenie trudną dla otoczenia. Kolka niemowlęca nie jest niebezpieczna i z reguły ustępuje samoistnie.
Objawami kolki niemowlęcej są: napadowy, krótki, ale intensywny płacz dziecka, wzdęcia i napięty brzuszek. Epizody intensywnego płaczu malucha trwają od kilku minut do kilku godzin. Taki płacz spowodowany kolką może się nasilać późnym popołudniem i wieczorem, co jest bardzo typowym zjawiskiem. Poza płaczem dręczone kolką niemowlę napina mięśnie brzucha, zaciska piąstki, gwałtownie prostuje nóżki i unosi je do brzuszka. Jest to spowodowane dużą ilością gazów związanych z trudnościami trawiennymi. Brzuszek jest wówczas twardy, co jest podstawowym objawem wzdęcia. Podczas silnych ataków kolki widoczne jest intensywne zaczerwienienie twarzy dziecka.
Atak kolki może być przyczyną konkretnych kłopotów z karmieniem dziecka. W krańcowych przypadkach kolki karmienie może się stać wręcz niemożliwe.
Uwaga!
Prawidłowa technika karmienia, która jest dostosowana do potrzeb dziecka, minimalizuje ryzyko połykania powietrza. Jest to pomocne w zapobieganiu kolki i poprawia komfort życia malucha. Do nadmiernego połykania powietrza, co jest najczęstszą przyczyną kolki, dochodzi, gdy dziecko nie obejmuje w sposób prawidłowy brodawki piersi. Dobrze przystawiony do piersi maluch powinien obejmować całą brodawkę i część otoczki, co pozwala mu na skuteczne ssanie. Przy karmieniu dziecka butelką istotne znaczenie ma nachylenie butelki, a smoczek powinien być całkowicie wypełniony mlekiem. Nadmierne połykanie powietrza przez niemowlaka może być też spowodowane zbyt szybkim wypływem mleka i częstym zmienianiem piersi podczas karmienia.
Co robić z maluchem cierpiącym na kolkę niemowlęcą? Jak mu pomóc?
Po pierwsze – masaż brzuszka: delikatny masaż brzuszka jest jednym z najczęstszych i najbardziej skutecznych sposobów łagodzenia kolki niemowlęcej. Koniecznie trzeba się upewnić, czy dłonie które będą dotykać brzuszka niemowlaka, nie są przypadkiem nieprzyjemnie zimne. Przy takim masażu najpopularniejsza jest technika „zegara” (głaskanie brzuszka zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Korzystnie, bo antykolkowo działa także rytmiczne podkurczanie nóżek dziecka i położenie na koniec masażu lekko ciepłego (nigdy gorącego!) okładu na brzuszek. Poza tym niemowlak odczuwa ulgę w ataku kolki, gdy jest noszony w pozycji pionowej. Podobne, dobre efekty daje noszenie malucha w chuście i ciepła kąpiel.
Po drugie - regularne układanie dziecka na brzuszku w ciągu dnia (zawsze pod nadzorem!). Wzmacnia to mięśnie brzuszka i pozytywnie stymuluje trawienie. Ten sam efekt wywołuje ćwiczenie rowerek, czyli poruszanie nóżkami dziecka tak, jakby pedałowało na rowerze.
Po trzecie – preparaty wspomagające można zastosować tylko wtedy, gdy podejmowane wcześniej sposoby okażą się bezskuteczne. Chociaż dostępne są w aptekach bez recepty, powinno się je stosować tylko na wyraźne zalecenie lekarza! Należą do nich krople na kolkę noworodka i specjalne probiotyki.
Ulewanie pokarmu – co to jest?
Ulewanie pokarmu to jest cofanie się treści żołądkowej z żołądka do przełyku i jamy ustnej. W pierwszych miesiącach życia dziecka jest to absolutnie powszechne zjawisko i jest głównie efektem niedojrzałości układu pokarmowego. Najczęściej jest to objaw niegroźny i sam ustępuje w drugim półroczu życia dziecka.
Inną przyczyną ulewania może być zbyt łapczywe jedzenie, czego skutkiem jest połykanie dużej ilości powietrza podczas ssania. Do przyczyn ulewania należy także przejedzenie i nieprawidłowa technika karmienia.
Uwaga!
Są sytuacje, gdy ulewanie się pokarmu u malucha powinno skłonić do jak najszybciej konsultacji z lekarzem:
- Chlustające wymioty – ulewanie przekształca się w gwałtowne i obfite wymioty;
- Obecność krwi lub żółci w ulanym pokarmie;
- Brak przyrostu masy ciała dziecka;
- Zauważalne zmiany w zachowaniu się dziecka (niepokój, apatia, rozdrażnienie, zaburzenia oddychania);
- Początek ulewania ma miejsce po 6. miesiącu życia dziecka.
Co z tym robić?
Gdy maluchowi ulewa się pokarm, trzeba zwrócić uwagę na prawidłową technikę karmienia (karmienie w pozycji półleżącej). W trakcie karmienia należy sprawdzać, czy maluch dobrze chwyta brodawkę. Poza tym po karmieniu powinno się potrzymać dziecko w pozycji pionowej, aż do odbicia połkniętego powietrza. Dobrze jest też unikać przejadania się.
Czkawka u niemowlaka
Czkawka u niemowlęcia jest absolutnie pospolitym i zazwyczaj zupełnie nieszkodliwym zjawiskiem. Jego skutkiem jest niedojrzałość układu nerwowego i przepony u niemowlęcia. Czkawka u malucha często pojawia się po karmieniu, jako efekt połykania w trakcie jedzenia powietrza, lub z powodu zbyt szybkiego jedzenia. Czkawka zazwyczaj sama ustępuje, z tym że można pomóc maluszkowi, by zbyt długo go nie męczyła.
Co poradzić na czkawkę?
Czkawka zazwyczaj ustaje po zastosowaniu jednego z tych prostych sposobów, czyli:
- Zmień pozycję dziecka;
- Ułóż dziecko na brzuszku;
- Przykryj kocykiem, jeśli maluch jest chłodny;
- Przytul;
- Podaj picie;
- Unikaj przekarmiania.
Wysypki
Wysypka u niemowlaka może być spowodowana wieloma przyczynami, od zwykłych, lekkich podrażnień skóry, aż po trudniejsze w opanowaniu infekcje. Wysypka na skórze niemowlaka może też być efektem alergii i wtedy wymaga już specjalistycznego leczenia.
W opanowaniu tego typu objawów ważne jest, aby taką wysypkę stale obserwować, a w razie wszelkich wątpliwości skonsultować się z lekarzem.
Najczęściej spotykanymi wysypkami, będącymi efektem zwykłych podrażnień skóry są potówki.
Potówki – powstają w wyniku zatrzymania potu w niedojrzałych gruczołach potowych dziecka, bardzo często są efektem przegrzewania niemowlaka. Potówka wygląda jak małe pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem i najczęściej pojawia się w fałdach skórnych, na karku, plecach i twarzy.
Jak sobie radzić z potówkami?
- Ubieraj dziecko odpowiednio do panujących na zewnątrz warunków;
- Używaj tylko ubranek z przewiewnych, przyjaznych skórze niemowlaka materiałów;
- Dbaj o higienę dziecka.
Zaparcia
Zaparcia u niemowlęcia (zatwardzenia) – to częsta dolegliwość, powodująca u malucha niepokój i spory dyskomfort. Objawiają się trudnościami w oddawaniu stolca oraz twardym i suchym stolcem. Najczęściej towarzyszy temu wszystkiego płacz dziecka podczas wypróżniania.
Powtarzające się zaparcia u niemowlaka świadczą najczęściej o czynnościowym zaburzeniu pracy jelit, które nie jest związane z żadną chorobą. Gdy dziecko ma zatwardzenie, jego brzuszek może być wzdęty i twardy, jednak nie towarzyszą temu inne zaburzenia zdrowotne.
Przyczyny zaparć u niemowlęcia:
- Zmiany w diecie – wprowadzenie do diety po okresie wyłącznego karmienia piersią stałych pokarmów;
- Brak błonnika w diecie;
- Zbyt mało ruchu, siedzący tryb życia;
- Czynniki chorobowe – alergie pokarmowe, wady anatomiczne;
Jak sobie radzić z zaparciami?
Przed podjęciem jakiegokolwiek leczenia warto jest, spróbować domowych metod na zatwardzenie. Najlepszą z nich jest odpowiednie karmienie. W przypadku niemowlaka zdecydowanie najwłaściwsze jest karmienie piersią. Mleko mamy jest nie dość, że lekkostrawne, to jeszcze ma dopasowany do potrzeb dziecka skład. W przypadku karmienia niemowlaka piersią zaparcia praktycznie się nie zdarzają.
Co możesz zrobić, w przypadku gdy twoje dziecko ma problem z kupą?
- Podaj swojemu dziecku większą ilość płynów;
- Unikaj podawania produktów zapierających, takich jak: ryż, czarne jagody (borówki), banany, gotowana marchewka;
- Zwiększ ilość błonnika w diecie - śliwki suszone, kaszki bogate w błonnik, brokuły, dynia;
- Masuj delikatnie brzuszek w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara;
- Ćwicz z niemowlakiem „rowerek”;
- W porozumieniu z lekarzem zastosuj odpowiednie suplementy diety lub probiotyki.
Pamiętaj!
Polegaj na swoich przeczuciach. Jeśli coś nie daje ci spokoju, objaw zaobserwowany u twojego dziecka niepokoi cię i nie daje przestać o nim myśleć, idź z dzieckiem do lekarza! Dla bezpieczeństwa malucha i swojego spokoju sprawdź przyczynę jego dolegliwości, zwłaszcza wtedy gdy dolegliwości te trwają dłuższy czas lub się cyklicznie powtarzają!
